با سینما حقیقت| مصائب ساخت مستند برای «جمال‌الدین»، وقتی منابع کافی نیست!
تاریخ انتشار: ۲۹ آذر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۳۳۳۶۲۴
به گزارش خبرنگار سینمایی خبرگزاری فارس، مستند سینمایی «جمال‌الدین»، محصول مرکز مستند سوره، برگزیده دومین فراخوان تولید فیلم کوتاه داستانی و مستند «سینما حماسه» به بخش مسابقه ملی هفدهمین دوره جشنواره بین‌المللی «سینماحقیقت» راه یافته است.
امیر روئینی، محقق، تهیه‌کننده و یکی از کارگردان مستند «جمال الدین» در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری فارس، ابتدا در جواب به این سوال که چرا در این مستند بیشتر به ارتباط بین سیدجمال‌الدین اسدآبادی و حکومت پرداخته شده تا مردم، عنوان کرد: هر فیلمسازی با توجه به محدودیت زمانی و حتی قصه بخشی از ماجرا را نمایش می‌دهد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
وی درباره نمایش و صحبت از نامه‌های محرمانه‌ای که بین جاسوسان انگلیسی آن دوره و حکومت انگلیس که در «جمال‌الدین» وجود دارد، اظهار کرد: ما روایت را به گونه دیگری تعریف کردیم. یک سری اسناد در ارتباط با ماموران ویژه انگلیس موجود بود، که در ارتباط با سیدجمال‌الدین اسدآبادی می‌نوشتند. ما تصمیم گرفتیم یک روایت قصه‌گونه به ماجرا دهیم. مجموعه نامه‌ها در حقیقت برآیندی از مستندات بود که در قالب یک شحصیت، به عنوان جاسوس ارایه کردیم.
یکی از کارگردانان مستند «جمال‌الدین» درباره غیرخطی بودن روایت داستان، بیان کرد: «در این اثر پس از 14-13 دقیقه به بیوگرافی سیدجمال‌الدین می‌پردازیم چراکه تاکنون مستندی ساخته نشده است که شخصیت او را به مخاطب نشان دهد. جزیی از مستند باید معرفی شخصیت اول قصه می‌بود؛ به تبع برای حفظ جذابیت قصه باید هم شخصیت را پیش می‌بردیم هم قصه را تعریف می‌کردیم. غیرخطی بودن روایت «جمال‌الدین» یک انتخاب فنی بود.»
محقق مستند «جمال‌الدین» درباره منابع استفاده شده در مستند، مطرح کرد: «ما در ایران سه منبع اصلی داشتیم. کتاب اصلی ما اثر زنده‌یاد «هادی خسروشاهی» بود. بخش دیگر منابع تحقیقاتی ما اسناد محرمانه انگلیس بود. ما همچنین زندگی صدر واسقی و لطف‌الله، خواهرزاده سیدجمال را بررسی کردیم. در نهایت کتاب «هادی خسروشاهی» که با یک نظم دقیق و روال تاریخی درستی داستان را روایت کرده است، بیشتر مورد استفاده ما قرار گرفت.»
وی افزود: «مبرای تحقیقات این مستند به سراغ کتاب دیگری هم که نویسنده‌اش شخصی افغان بود، رفتیم اما متوجه شدیم نویسنده کتاب در تلاش است سیدجمال‌الدین را فردی افغان جا بزند؛ در نتیجه به کار ما نیامد. همه منابع به گونه‌ای برآیندی از روزنامه‌ها و مقالات سیدجمال‌الدین است و کتاب مستندی به غیر از کتاب «هادی خسروشاهی» وجود نداشت.»
تهیه‌کننده مستند «جمال‌الدین» درباره نوع نگاهش به جمال‌الدین اسدآبادی و تغییر دیدگاهش نسبت به او حین ساخت مستند، بیان کرد:«ما قبل از ساخت مستند یک نگاه و شناخت کلی از سیدجمال‌الدین اسدآبادی داشتیم. هر چه در مستند پیش رفتیم، اطلاعاتمان نسبت به کارها و اتفاقاتی که ایشان رقم زدند، بیشتر می‌شد. ما در نهایت ترجیح دادیم تحقیق درباره سیدجمال‌الدین اسدآبادی را برمبنای فیلمنامه پیش ببریم و یک بازه زمانی خاص را روایت کنیم. این کار زمان‌بر و هم هزینه‌بر بود.»
روئینی افزود: «یکی از وجوه شخصیتی او این بود که با وجود ایرانی بودنش، هر جا خودش را با هویتی معرفی می‌کند. یک جا خود را افغان معرفی می‌کرد جایی حتی فامیل خود را به حسینی تغییر می‌داد. چون او به معنای واقعی به دنبال پست و مقام نبود و بیشتر دوست داشت جهان اسلام را متحد کند. اسدآبادی فارغ از هویت کشوری به اسلام می‌نگریست، همه را زیر یک پرچم می‌شمارد و معتقد بود همه باید به اسلام ناب برگردیم.»
وی که همزمان محقق، کارگردان و تهیه‌کنندگی مستند «جمال‌الدین» را بر عهده داشته است، درباره چالش‌های این مسیر بیان کرد: «من در ابتدا به عنوان محقق و کارگردان به این پروژه ورود کردم. بعد تصمیم بر این شد تهیه‌کننده‌ای برای تسهیل کار به گروه ما بپیوندد؛ اما با بررسی‌ها و بودجه‌ای که اختیار داشتیم، متوجه شدم اضافه شدن تهیه‌کننده به کار ضربه می‌زند. در نهایت تلاش کردم تا خود تهیه‌کنندگی کار را بر عهده بگیرم.»
تهیه‌کننده مستند «جمال‌الدین» ادامه داد: «کسانی که در جریان بودجه کار بودند، به من گفتند بخش بازسازی مستند را حذف کنم اما خدا را شاکرم که به عنوان تهیه‌کننده ایستادم و کار را به سرانجام رساندم. قطعا به عنوان تهیه‌کننده در زمینه مالی به چالش خوردم اما اجازه ندادم این چالش کارگردانی‌ام را تحت تاثیر قرار دهم. از سوی دیگر کارگردانی مشترک اثر با علی کوشا در جاهایی که من دیگر مسئولیت‌های پروژه را به عهده داشتم، به پیش بردن کار بسیار کمک کرد.»
روئینی در پایان سخنان خود خاطرنشان کرد: «بخش تحقیق و پژوهش برای من به جهت دنبال کردن شخصیت سیدجمال‌الدین بسیار جذاب بود. من به شخص زنده‌ای برنخوردم که جمال‌الدین را بشناسد و این من را واداشت که خود دنبال‌کننده روایت باشم. در این مسیر البته از تاریخ‌دانان زیادی مشورت و کمک گرفتم، اما در آخر استنادم به منابع بود.»
مستند سینمایی «جمال‌الدین»، برشی از زندگی و فعالیت‌های مبارزاتی سیدجمال‌الدین اسدآبادی اندیشمند سیاسی‌ست که با مرور اتفاقات رخ داده در ایران آن روز، داستان خود را تا نهضت توتون و تنباکو برای مخاطب به تصویر می‌کشد.
پایان پیام/
منبع: فارس
کلیدواژه: جمال الدین سینما حقیقت سیدجمال الدین اسدآبادی جمال الدین اسدآبادی تهیه کننده
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۳۳۳۶۲۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
نسبت ما با فضای مجازی چگونه است؟ / تلاش «شبکه» برای ایجاد پرسش
امید طهرانی تهیه کننده مجموعه مستند «شبکه» در رابطه با شکل‌گیری ایده ساخت و انتخاب سوژه این مستند به خبرنگار مهر گفت: شبکه سه در رابطه با فضای مجازی قصد تولید یک مستند را داشت از همین رو با برگزاری چند جلسه با رویکردهای شبکه آشنا و در نهایت به تفاهم رسیدیم. خودم هم قبلا در این زمینه مطالعه و فعالیت هایی داشتم و با برگزاری مجموعه جلساتی با پژوهشگران، درختواره موضوعات را طراحی کردیم و پس از تلفیق موضوعات با یکدیگر به ۹ عنوان کلی برای تولید رسیدیم.
وی با اشاره به اینکه اکثر فعالیت های مرتبط با علوم انسانی، پیوست فضای مجازی دارد، مطرح کرد: اهمیت فضای مجازی و این سوژه با توجه به اینکه مساله روز جهان به شمار می‌رود برای همه محسوس است. عمدتا فعالیت های ما با فضای مجازی مرتبط است و تبیین و تعریف جامع از فضای مجازی مساله ای جدی است که در این مستند تلاش کردیم از دریچه همین مساله به تعریف و تبیین ابعاد مختلف فضای مجازی بپردازیم.
یک مستند کارشناسی با بیش از ۹ ماه پژوهش
این تهیه کننده مستند با اشاره به اینکه مجموعه مستند «شبکه» شامل ۹ قسمت می‌شود، گفت: این مستند در ۲ فاز تولید شده است، فاز اول شامل ۵ قسمت در سال ۱۴۰۱ و فاز دوم شامل ۴ قسمت در سال ۱۴۰۲ تولید شده است. تولید این مستند فرآیند پژوهشی قابل توجهی داشته است و ۶ ماه برای تولید ۵ قسمت اول و ۳ ماه برای تولید ۴ قسمت دوم پژوهش انجام شده است. همچنین در این مدت با پژوهشگران مختلف و مراکز تخصصی مختلف که در این زمینه فعالیت می‌کنند جلسه برگزار کرده و نکات آن ها را گردآوری کردیم. همچنین در قالب پیش مصاحبه و مشورت حدود ۸۰ جلسه کارشناسی داشتیم تا به لیستی ۲۵ نفره برای مصاحبه رسیدیم که در نهایت به واسطه محدودیت ها با ۱۸ نفر مصاحبه انجام دادیم.
وی در رابطه با موضوعات مستند، عنوان کرد: قسمت اول با موضوع «قدرت و فضای مجازی» آغاز می‌شود که نقش فناوری و شبکه بر مفهوم قدرت را مورد توجه قرار می‌دهد، این موضوع در قسمت های دیگر نیز مورد بررسی قرار گرفته است و نسبت فناوری و شبکه با اقتصاد، ارتباطات، هویت، سرگرمی، خانواده، هوش مصنوعی و حکمرانی در سایر قسمت ها مورد بررسی واقع شده است. تلاش ما بر این بوده هر موضوع را از دریچه تخصصی آن موضوع در کنار ادعاهای فضای مجازی در رابطه با آن موضوع بررسی کنیم. مثلا مفهوم ارتباطات به صورت تخصصی در کنار ادعای فضای مجازی مبنی بر گسترش ارتباطات توسط کارشناسان مورد بررسی قرار گرفته است و نتیجه این بررسی ها به عنوان جمع بندی در یک قسمت از مجموعه ارایه شده است.
بی رحمی در قبال یک روایت جذاب و پرزحمت
طهرانی با یادآوری اینکه جمع بندی را در قالب روایت ارایه کرده اند، راجع به جنس روایت این مستند گفت: به غیر از یک قسمت، همه قسمت ها یک شخصیت دارند که راوی داستان است. حضور این راوی برای بهتر شدن قصه ساخته و پرداخته شده نویسنده آن قسمت است البته تمام موارد عنوان شده توسط این شخصیت مبنای پژوهشی دارد. تلاش کردیم روایت اول شخص داشته باشیم چرا که مخاطب ارتباط بهتری با آن برقرار می‌کند.
وی در رابطه با چالش‌های تولید این مستند، ضمن گلایه از بودجه پایینی که برای تولید این مستند در اختیارشان قرار گرفته است، مطرح کرد: خلق روایت و طراحی کاراکتری که متناسب با موضوع هر قسمت باشد و بتوانیم موضوع را از زبان او روایت کنیم کار پرچالش و سختی بود به عنوان مثال برای یک قسمت ۱۲ بار متن را بازنویسی کردیم و در قسمت هایی ۳ یا ۴ مرتبه متن می‌نوشتیم اما خوب نمی‌شد و بعضا جلسات چند ساعته داشتیم تا شخصیت جدیدی طراحی کنیم. برای ما خیلی مهم بود که روایت قصه گو بوده و برای مخاطب جذاب باشد.
وی با گلایه از نبود توجه کافی به جذابیت روایت در آنتن سیما، گفت: به نظر می‌رسد این مستند به صورتی که شایسته آن است مورد توجه قرار نگرفت و صرفا به عنوان یک برنامه برای پرکردن کنداکتور به آن نگاه شد در حالی که پخش این مستند در مراکز تخصصی مورد اقبال این محافل قرار گرفته و بحث و گفت‌وگوهای کارشناسی را به دنبال داشته است. همچنین نبود توجه به تولید مستند داستانگو برای مخاطب منجر به دلسردی ما شده و از مدل برخورد آنتن با اینگونه مستندها ناامید و دلخور شدیم.
مخاطب تصمیم می‌گیرد فضای مجازی چه آورده‌ای برایش دارد
طهرانی با اشاره به زمان و انرژی زیادی که صرف ضبط مصاحبه‌ها شده است، گفت: بیشترین فشار روی گروه در وهله اول بحث فشار مالی بود، بعد از آن تولید روایت، کار پرچالشی بود و با گذر از چالش‌های ضبط و مصاحبه، در زمینه های تصویربرداری و تدوین چالش قابل توجهی نداشتیم و کارها به خوبی انجام شد.
این مستندساز در پایان درباره دیگر ویژگی این مجموعه گفت: مجموعه مستند «شبکه» تلاشی است برای ایجاد پرسش و سوال در مخاطب که مجدد به ریشه های فناوری و ابزاری که در دست ما است، فکر کند و ببیند این فناوری به ما چه می‌دهد و از ما چه می‌گیرد. فضای مجازی هم مشابه هر فناوری دیگری پروتکل رفتاری مختص خود را دارد و سرویس هایی به ما ارایه می‌دهد و چیزهایی از ما می‌گیرد لذا باید توجه کنیم چه چیزهایی از ما می‌گیرد و چیزهایی که به ما می‌دهد چه کمکی به زندگی ما می‌کند. تلاش ما بر این بوده مخاطب با این مسایل آشنا شده و خود نسبت به این موارد و استفاده از این ابزار تصمیم بگیرد.
کد خبر 6093842
حادثه تلخ برای جوان معلول ساروی که نخبه دانشگاه بود